Сафар дар Париж: Нақши Тоҷикистон дар муборизаи ҷаҳонӣ барои ҳифзи муҳити зист

Санаи 8 июни соли 2025 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар доираи иштирок дар Конфронси сеюми Созмони Милали Муттаҳид оид ба уқёнусҳо (UNOC III) ва маросими ифтитоҳи Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ) ба Ҷумҳурии Фаронса сафар намуд. Ин сафар на танҳо як вохӯрии байнидавлатӣ, балки ҷузъи муҳими сиёсати “дипломатияи об ва кӯҳ”-и Тоҷикистон аст, ки ба ҷаҳониён паёми баргузории ҳамоишҳои нави илмӣ, технологӣ ва экологиро мерасонад.

Таъсири пайванди обҳои кӯҳӣ ва уқёнусҳо: Оби дарёҳои кишвар, ки сарчашмааш дар пиряхҳои Помир қарор доранд, бахши бузурги гардиши глобалии гидрологиро таъмин мекунанд.

Президенти кишвар дар суханрониаш аз зарурати ҳамкорӣ дар соҳаи мониторинг ва пешгӯии тағйироти пиряхӣ, мубодилаи маълумотҳои ҳавошиносӣ ва рушди технологияҳои аз нимфаза то фазои авиатсионӣ бар зидди оқибатҳои иқлимӣ тазаккур дод.

Дар конференсияи сеюми Созмони Милали Муттаҳид даҳсолаи огоҳсозанда аз тағйироти глобалии яхшиносӣ эълон гардид. Тоҷикистон, ки 30 % пиряхҳои Осиёи Марказиро дар бар мегирад, метавонад пойгоҳи муҳим барои ташкил ва ҳамоҳангсози шарикони байналмилалӣ гардад.

Лоиҳаҳои стратегӣ:

• Эҷоди шабакаи стансияҳои мониторинг дар ВМКБ бо дастгирии шарикони аврупоӣ;
• Барномаи омӯзиши донишҷӯён ва олимони ҷавон дар Донишгоҳҳо бо истифода аз таҷрибаҳои аврупоӣ.

Лоиҳаи Роғун — намунаи таъсири мусбати ГЭС дар таъмини бехатарии энергетикӣ ва паст кардани қитъагирии барқ мебошад.

Президенти мамлакат ҳамчунин дар гуфтушунид бо сармоягузорони Фаронса ҷалби “бонкҳои сабз” барои татбиқи лоиҳаҳои хурду миёнаи гидроэнергетикиро баррасӣ намуд.

Ҳамкории дуҷониба бо Фаронса ва дигар шарикон:

— ворид кардани технологияҳои фаронсавӣ ба соҳаи гидрология;

— табодули таҷриба байни марказҳои илмӣ ва миёнравҳои сиёсии ҳарду кишвар.

Имкониятҳо барои Ҷумҳурии Тоҷикистон:

• барқарорсозии иқтидорҳои илмии дохилӣ ва баланд бардоштани сифати омӯзиш;
• балби сармояҳои “сабз” барои бунёди инфрасохтор;
• маҳорати дипломатии кишвар дар заминаи иқлимӣ мустаҳкам мегардад.

Сафар ва ҳузури Президенти мамлакат дар Конфронсҳои уқёнусӣ ва криосферӣ заминаи нави ҳамкориро фароҳам овард. Барои тақвияти мавқеи Тоҷикистон дар саҳнаи байналмилалӣ муҳим аст:

– Суръат бахшидан ба таъсиси марказҳои тақсимоти иттилоот дар соҳаи об ва пирях;

– Имзои санадҳои ҳамкорӣ бо ниҳодҳои аврупоӣ дар мавзӯи ҳифзи муҳити зист;

– Кишвари худро ҳамчун “Лабораторияи табиати кӯҳӣ” муаррифӣ кардан ва аз ин восита шояд сармояҳои нав ва доимӣ ҷалб намояд.

Бо татбиқи ин тавсияҳо, Тоҷикистон метавонад рисолати худ дар мубориза бо тағйирёбии иқлим ва ҳифзи обу пиряхҳои заволёбанда барои наслҳои оянда ба ҷаҳониён рӯшан намояд.

Маҳмудзода Маъруф Қаюм –

н.и.и., дотсент, мудири кафедраи назарияи иқтисодӣ