ВАҲДАТИ МИЛЛӢ ВА РИСОЛАТИ ҶАВОНОН

Мафҳуми ваҳдат ҳамчун як категорияи муҳими иҷтимоӣ-сиёсӣ, ба таври амиқ ба ҳамоҳангии функсионалии ҷомеа ва устувории низоми давлатдорӣ иртибот дорад. Ин мафҳум, ки решаҳои этимологии худро дар забони арабӣ (ягонагӣ) дорад, дар заминаи сотсиологияи сиёсӣ якпорчагии иҷтимоӣ ва ҳамбастагии субъектҳои сиёсиро ифода менамояд. Аз нигоҳи илмӣ, мавҷудияти ваҳдат дар як ҷомеа ба устувории низомҳои ҳаётан муҳим, аз қабили амният, иқтисод ва фарҳанг, мусоидат намуда, набудани он ба бӯҳрони системавӣ ва таҳдиди мавҷудият оварда мерасонад. Аз ин рӯ, ваҳдат на танҳо як калимаи оддӣ, балки номаи тақдир ва шарти пешрафти давлат ба сӯи ояндаи обод ва осуда мебошад.

Сулҳ, ҳамчун ҳамрадифи ваҳдат, на танҳо набудани ҷанг ва низоъ аст, балки мафҳуми амиқтареро дар бар мегирад, ки ба сулҳи мусбат (positive peace) наздиктар аст. Ин гуна сулҳ мавҷудияти адолати иҷтимоӣ, баробарӣ, имкониятҳои рушд ва эҳтироми мутақобилро дар ҷомеа дар назар дорад. Ваҳдат дар ҷомеа имкон медиҳад, ки хислатҳои манфии инсонӣ, ба мисли кинаву адоват, бадбинӣ, душманӣ, бадхоҳӣ, ҷангу низоъ ва нобаробариҳои иҷтимоӣ аз байн раванд, ки инсонҳоро ба сӯи хушбахтиву фароғат роҳнамоӣ мекунад.

Таърихи солҳои аввали соҳибистиқлолии Тоҷикистон гувоҳи равшани он аст, ки даст кашидан аз ягонагӣ ва ҷудошавӣ ба гурӯҳҳо боиси бадбахтии гарон гардид, ки ба фалаҷшавии низомҳои иҷтимоӣ ва таҳдид ба асосҳои давлатдорӣ оварда расонд. Ин таҷрибаи талх зарурати иттиҳоди миллиро таъкид намуда, нишон дод, ки танҳо бо таҳкими ваҳдат ва барқарории сулҳ метавон ба қудрат ва бузургӣ ноил шуд. Аз ин рӯ, таҳкими дӯстиву бародарӣ, сулҳу созиш, тақвияти ваҳдати миллӣ ва ҳифзи дастовардҳои истиқлолият вазифаи муқаддаси ҳар як фарди бонангу номус ва ватандӯст мебошад.

Мероси ғании адабиёти классикӣ, аз ҷумла “Шоҳнома”-и Фирдавсӣ, пайваста сулҳу ваҳдатро васф намуда, ҷангро шадидан маҳкум кардааст. Ин анъанаи сулҳдӯстӣ, фарҳангпарварӣ ва созандагии миллати мо нишондиҳандаи ақлу хирад ва сабру таҳаммули гузаштагонамон аст. Мо ҷавонон бояд ин фарҳанги қадима ва суннатҳои созандагиро омӯзем, дар сиришти худ ҷой диҳем ва дар зиндагии ҳаррӯзаамон истифода барем, зеро мо мероси ақлонии гузаштагонамонро дар худ таҷассум мекунем.

Равандҳои сиёсӣ дар ҷаҳони муосир нишон медиҳанд, ки хатогиҳои хурди сиёсӣ метавонанд боиси аз даст додани сулҳу ваҳдат ва табдил ёфтани кишварҳо ба майдони ҷанг ва бархӯрди манфиатҳои гурӯҳҳои манфиатҷӯ гарданд. Ин омилҳо ба мо ҷавонон ҳушдор медиҳанд, ки роҳу усулҳои ҳифз ва таҳкими абадияти сулҳу ваҳдати миллиро дар кишварамон амиқ омӯзем. Зарурати тафаккури интиқодӣ ва таҳлили системавии равандҳои сиёсӣ аз нуқтаи назари дуруст ва ҳақонӣ ҳатмист. Мо набояд фаромӯш кунем, ки дар роҳи давлатдорию давлатсозӣ ҳаққи хато карданро надорем, зеро танҳо дар фазои сулҳу ваҳдати пойдор мо метавонем ба ҳамаи мақсаду ҳадафҳои худ ноил гардем.

Консепсияи ваҳдати миллӣ барои ҷавонон мероси пурарзиши маънавӣ аз гузаштагон аст. Ҳаёти рангину пур аз орзуҳои мо, ки дар фазои сулҳу ваҳдат ва амнияти миллӣ ба даст омадааст, аз заҳмату ҷонбозиҳои шахсиятҳои бузурге чун Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бармеояд, ки бо хираду кордонии худ сулҳу ваҳдатро барқарор намуданд. Вазифаи аслии мо таҳким ва абадан пойдор нигоҳ доштани сулҳу ваҳдат аст, то ки наслҳои ояндаи миллат низ аз ин неъмати бузург баҳравар гарданд ва давлати соҳибистиқлоли мо ҷовидонӣ монад. Ин рисолати таърихии мост.

Ташаккули ғояи ваҳдату ягонагӣ яке аз вазифаҳои умдаи ҳар як миллати соҳибдавлат мебошад. Бе андешаи устувори ваҳдати миллӣ ва муайян кардани ҳадафу роҳи таърихии ҳар як халқ, идомаи ҳаракати огоҳонаи он ба сӯи дастовардҳои шоистаи сиёсӣ ва иқтисодиву иҷтимоӣ мушкил ва ҳатто ғайриимкон аст. Ваҳдат хусусияти миллиашро танҳо дар доираи ташаккули давлати миллӣ пайдо мекунад ва мавриди татбиқ қарор мегирад. Нақши давлат дар таҳкими ваҳдати миллӣ меафзояд, зеро он ба таъмини рушди иқтисодӣ, суботи иҷтимоӣ ва пешрафти фарҳанги миллӣ манфиатдор аст. Аз ин рӯ, ғояи сиёсиву мафкуравии мо ваҳдат, ягонагӣ, худшиносиву худогоҳии миллӣ, таҳкими давлатдорӣ ва ободии Ватани азизамон мебошад.

Ҳар як ҷавони бонангу номус бояд зарурати таърихӣ ва рисолати аслии худро дар он бинад, ки ваҳдат ва ризоияти миллӣ дар Ватани мо Тоҷикистон пояндаву ҷовидон бошад. Сарфи назар аз мавқеи иҷтимоӣ ва сиёсӣ, бояд зери ин сиёсат муттаҳид шуда, барои таҳкими ваҳдати миллӣ ва созандагиву ободкорӣ дар кишвар фаъолона ширкат намоем. Дар хотир дошта бошем, ки миллати мо дар сурате номдор, давлати мо дар сурате пешрафта ва ҳар фарзанди тоҷик дар сурате сарбаланд мегардад, ки мо ба қадри ваҳдати ҷовидонаи халқи худ расем ва барои устувору пойдор нигоҳ доштани он ҳамеша талош намоем. Ин талаботи нангу номус, сатҳи баланди худшиносиву худогоҳии миллӣ ва ифтихори ватандорӣ аст.

Ҷавонон, ҳамчун нерӯи пешбарандаи ҷомеа, мебояд дар сатри аввали хотираи худ ҷой диҳанд, ки ҳанӯз дар сароғози бунёди давлатдории миллии худ қарор доранд ва ҳадафи асосии онҳо бунёди давлати тараққикардаи миллӣ бошанд. Миллати куҳанбунёди мо дар тӯли ҳазорсолаи бедавлатӣ орзуҳои зиёдеро дар дил парвариш намудааст. Амалӣ намудани ин ҳама орзуҳо дар ҷодаи давлатдорию давлатсозӣ ба дӯши ҷавонон вогузор аст, ки ин кори бениҳоят пурифтихор ва пуршараф аст. Аммо ҳамаи орзуҳо танҳо дар фазои сулҳу осоиш ва танини ваҳдати миллӣ амалӣ карда мешаванд, ки зарурати ин нақш дар чанд паҳлӯи асосӣ таҷассум меёбад:

1. Ҷавонон бояд бо дарки амиқи таърих, фарҳанг ва арзишҳои миллӣ, ки пояҳои ваҳдатро ташкил медиҳанд, тарбия ёбанд. Ин маънои таҳкими худшиносии миллӣ ва ифтихор аз ватандориро дорад. Маърифати амиқи суннатҳои сулҳпарварона ва созандаи миллат, ки дар осори адабии классикӣ ва муосир инъикос ёфтааст, метавонад ба ташаккули ин тафаккур мусоидат намояд.
2. Ҷавонон бояд дар равандҳои созандагӣ ва ободкории кишвар фаъолона ширкат варзанд. Ин на танҳо маънои иштирок дар лоиҳаҳои иқтисодӣ ва иҷтимоиро дорад, балки ба маънои амиқи ҳиссагузорӣ дар рушди устувори давлат мебошад. Ташаббусҳои илмӣ, технологӣ ва инноватсионӣ, ки аз ҷониби ҷавонон пешниҳод мегарданд, метавонанд ба таҳкими пояҳои иқтисодии ваҳдат мусоидат кунанд.
3. Дар ҷаҳони муосир, ки таҳдидҳои ифротгароӣ, терроризм ва ҷудоиандозӣ афзоиш ёфтаанд, ҷавонон ҳамчун сипар ва пойбанди ваҳдат бояд қобилияти таҳлили сиёсӣ ва идеологиро дар худ тақвият бахшанд. Дарк ва рад намудани ҳама гуна ғояҳое, ки ба ваҳдати миллӣ зарар мерасонанд, аз рисолати муҳими ҷавонон аст. Онҳо бояд таҳаммулпазирӣ ва эҳтироми мутақобилро дар муносибатҳои байниҳамдигарӣ тарғиб намоянд.
4. Ғояи ваҳдати миллӣ ва бунёди давлати пешрафтаи миллӣ ду сарчашмаи асосии идомаи ташаббусҳои ватансозию ватандории мо мебошанд. Инҳо танҳо орзу нестанд, балки сармояи инсонии миллатро тақвият мебахшанд, ки ба рушди устувор ва рақобатпазирии давлат дар арсаи байналмилалӣ мусоидат мекунад. Мо бояд рӯҳи гузаштагони худро шод гардонему заҳмати кашидаи онҳоро қадр намоем ва миллати сарбаланди худро ҳатман ба орзуҳояш расонем.

Дар ин робита ба ҷавонони азиз муроҷиат менамоям, ки ин дастоварди бузурги таърихӣ – ваҳдати миллиро гиромӣ доранд, онро эҳтиром ва эҳтиёт кунанд, ояндабину дурандеш бошанд, парчами ваҳдатро баланд бардоранд, ба Ватани маҳбубамон содиқу вафодор бошанд ва ҳар порчаи сарзамини аҷдодиро чун ҷони худ азизу чун модар дӯст доранд. Ин рисолати муқаддаси ҳар як фарди бонангу номуси ҷомеа аст, ки барои пойдорӣ ва шукуфоии Ваҳдати миллӣ ва сулҳу субот дар Тоҷикистон пайваста талош варзанд.

Шарипова Таҳмина Маликовна

муаллими калони кафедраи фанҳои ҷамиятӣ