Биё то ҷаҳолатро бо илму муҳаббат шикаст диҳем!

Терроризм ва экстремизм аз хатарноктарин зуҳуроти замони муосир ба шумор мераванд, ки на танҳо амнияту суботи ҷомеаро зери хатар мегузоранд, балки пояҳои маънавӣ, фарҳангӣ ва ахлоқии инсонҳоро низ суст месозанд. Ин ду вожа, ки аз решаи нафрат, ҷаҳолат ва хурофот сарчашма мегиранд, имрӯз ба як мушкилии ҷаҳонӣ табдил ёфтаанд ва ҳар як кишвари дунё, новобаста аз андозаи иқтисодӣ ё геополитикии худ, аз таъсири онҳо дар амон намондааст. Терроризм ҳамчун амалҳои хушунатомез ва зиддиинсонӣ боиси рехтани хуни бегуноҳон, вайроншавии манзилҳо, нобудшавии мероси фарҳангӣ ва парокандагии мардум мегардад. Экстремизм бошад, решаи фикрии ин бадӣ аст, ки дар зеҳни одамон тухми нафрату тақсир ва ҷаҳолатро мешинонад. Ҳадафи асосии онҳо ҷудо кардани мардум аз якдигар, шикастани ваҳдат, танаффур андохтан байни қавму мазҳабҳо ва нобуд сохтани арзишҳои инсонӣ мебошад.

Терроризм аз ҷаҳолат ва нофаҳмии инсон сарчашма мегирад. Ҳар вақте ки ақл аз дил ҷудо шавад, нодонӣ ҷои донишро бигирад ва нафрат ҷои муҳаббатро, он гоҳ замина барои ифротгароӣ фароҳам мегардад. Чунон ки устоди бузурги адабиёти форс-тоҷик Ҷалолиддини Румӣ гуфтааст:

Ҷаҳолат оташест, эй зи илм дур,

Ки сӯзонад дилу ақлу шуури нур.

Ин суханон, мисли оина, моҳияти терроризмро инъикос медиҳанд — он ҷо ки нафрат ҳукмрон аст, муҳаббат, оромӣ ва ваҳдат аз байн меравад.

Оқибатҳои терроризм ва экстремизм бисёр харобиоваранд: садҳо кӯдакон ятим, садҳо занон бе паноҳ ва ҳазорҳо мардон қурбонии ин офатҳои иҷтимоӣ мешаванд. Ҷомеае, ки аз амнияти маънавӣ ва равонӣ маҳрум мегардад, наметавонад роҳи пешрафт ва тараққиро пеш гирад. Терроризм на танҳо ҷони одамонро мегирад, балки умеди зиндагиро низ аз дилҳо мебарорад. Мардум дар зери сояи тарсу изтироб зиндагӣ мекунанд, ки ин худ ба рушди илму фарҳанг ва иқтисоди кишвар таъсири манфӣ мерасонад.

Барои мубориза бо ин зуҳуроти номатлуб, пеш аз ҳама, баланд бардоштани сатҳи маърифат, тарбияи ҷавонон дар рӯҳияи инсондӯстӣ ва таҳаммулпазирӣ муҳим аст. Ҷомеа бояд дарк намояд, ки решаи ин бало ҷаҳолат ва нодонӣ мебошад. Танҳо тавассути илму дониш, фарҳанги баланди миллӣ ва иттиҳоди ҷомеа метавон пеши роҳи терроризм ва экстремизмро гирифт. Дар ин роҳ нақши оила, мактаб, васоити ахбори омма ва диндорони ҳақиқӣ бисёр муҳим аст. Агар ҳар як шахс масъулияти иҷтимоии худро эҳсос кунад ва дар амну суботи ҷомеа саҳмгузор бошад, дигар ҷой барои андешаҳои ифротӣ намемонад.

Ҳамин аст, ки аҳли хирад ҳамеша бар донишу маърифат таъкид кардаанд. Шоири бузурги тоҷику форс Ҳофиз гуфтааст:

Ба илму ирфон тавон ёфт роҳ,

Ки нодон кунад ҷаҳонро табоҳ.

Ин суханон моро ба он водор месозад, ки танҳо тавассути илму маърифат метавон ба сӯи наҷот қадам гузошт ва решаи ифротро аз дил канд.

Пас, бояд бидонем, ки сулҳ ва ваҳдат неъматҳои бузургтаринанд ва нигоҳ доштани онҳо вазифаи муқаддаси ҳар як шаҳрванди бедордил мебошад. Танҳо бо ҳамбастагӣ, донишандӯзӣ ва эҳтироми арзишҳои инсонӣ мо метавонем ҷомеаи орому мутамаддин бунёд намоем ва ба ояндаи равшан рӯ оварем.

Ин байти шоир нишон медиҳад, ки решаи асосии ҳама гуна зулм, нафрат ва хунрезӣ ҷаҳолат аст. Террорист на бо илму хирад, балки бо кӯрбоварӣ ва нафрати кӯр амал мекунад.

Имрӯз вазифаи ҳар як инсон, бахусус ҷавонон он аст, ки зирак бошанд, фирефтаи суханони зоҳирбину мардумфиреб нашаванд. Ҷавонон бояд дар рӯҳияи таҳаммул, дӯстӣ ва ваҳдат парвариш ёбанд, зеро онҳо ояндаи миллатанд. Агар ҷавонон бо илму маърифат мусаллаҳ бошанд, ҳеҷ гуна даъвати ифротӣ онҳоро гумроҳ намекунад. Дар ин роҳ нақши мактаб, оила ва васоити ахбори омма бисёр муҳим аст.

Ҷомеае, ки зери таъсири терроризм қарор мегирад, аз оромӣ ва суботи воқеӣ маҳрум мегардад. Мардум дар чунин муҳит бо тарс ва изтироб зиндагӣ мекунанд, рушди илм, фарҳанг ва иқтисод суст мешавад ва ниҳоят эҳсоси ҳамбастагӣ ва меҳрубонӣ аз байн меравад. Ин ҳама нишон медиҳад, ки мубориза бо терроризм на танҳо кори давлат, балки масъулияти ҳар як шахси бедордил ва ватандӯст аст.

Пешгирии ифротгароӣ танҳо бо силоҳ имконнопазир аст. Он бояд бо нури дониш, қувваи маърифат ва нерӯи муҳаббат шикаст дода шавад. Агар дар дилҳои ҷавонон муҳаббат ба Ватан, эҳтиром ба инсон, таҳаммул ва дониш парвариш ёбад, ҳеҷ андешаи ифротӣ наметавонад ҷой бигирад.

Мо бояд дарк кунем, ки сулҳу ваҳдат на танҳо неъмат, балки пояи ҳастии ҳар як миллат аст. Нигоҳ доштани он вазифаи муқаддаси ҳар шаҳрванди бедордил мебошад. Вақте ҷомеа муттаҳид, донишманд ва маърифатпарвар бошад, ҳеҷ гуна нерӯи зулмату ҷаҳолат қодир ба шикастани он нахоҳад шуд.

Пас, биё то ҷаҳолатро бо илму муҳаббат шикаст диҳем, то рӯҳи инсондӯстӣ ва маърифат бар ҷаҳолат пирӯз гардад. Танҳо бо хирад, дӯстӣ ва ваҳдат метавон ҷаҳони моро аз сояи торикии терроризм ба сӯи нури оромӣ ва бахт раҳнамун сохт.

Ҳакимова М.М.  – дотсенти кафедраи забони англисии ДДҲБСТ