Терроризми шабакавии байналмилалии муосир

То охири асри XX ҷаҳонишавӣ, поёни бархӯрди дуқутбӣ, кӯшиши Ғарб барои паҳн кардани арзишҳо ва модели сиёсиву иқтисодии худ дар тамоми ҷаҳон (ғарбшавӣ), пайдоиши як қатор «давлатҳои ноком», инчунин Инқилоби технологӣ имкон дод, ки падидаи сифатан нав – терроризми байналмилалии шабакавӣ, пеш аз ҳама исломгароӣ ба вуҷуд ояд. Маҳз ӯ асоси таҳдиди террористие мебошад, ки имрӯз башарият бо он рӯбарӯ аст ва зоҳиран то замоне, ки ҷаҳон глобалӣ боқӣ мемонад, бо он рӯбарӯ хоҳад шуд.

Дар ҷаҳони ислом, аз ҷумла аҳолии мусалмони кишварҳои аврупоӣ, чанд омил ба ҳам мепайвандад. Проблемаҳои иҷтимоӣ-иқтисодӣ ва демографӣ (бекории оммавии ҷавонон), ҷангҳои дарозмуддати шаҳрвандӣ (Афғонистон), набудани ҳаракати иҷтимоӣ ва ҳисси беадолатии умумӣ дар замони режимҳои кӯҳнаи авторитарии фасодзада дар Шарқи наздик, мушкилоти ҳамгироии аҳолии мусулмон дар Аврупо ва инчунин пас аз эълони “охири таърих” суръат гирифт ва ба шарофати воситањои иғвогаронаи Ғарб боиси афзоиши якбораи эҳсосоти ифротгароӣ дар байни аҳолӣ ва элитаи бисёре аз кишварҳои Шарқи наздик, диаспораҳои мусулмонӣ гардид. Ҳамзамон инқилоби иттилоотӣ, паҳншавии телевизион, интернет ва баъдан шабакаҳои иҷтимоӣ имкон дод, ки ақидаҳо ва таблиғоти ифротӣ бо суръати бесобиқа паҳн шаванд.

Ҳамон технологияҳои иттилоотӣ-коммуникатсионӣ, инчунин сифатан афзудани робитаи иқтисодӣ ва дастрасии нақлиёт, шиддатнокии ҳама намуди алоқаи наздисарҳадӣ имкон доданд, ки сохторҳое ташкил карда шаванд, ки хусусияти шабакавӣ доранд, ки аз ҷониби баъзе кишварҳо ҷангҷӯён аз дигарон ва ҳамлаҳои террористӣ дар дигарон маблағгузорӣ карда мешаванд. Инҳо созмонҳое ба мисли Ал-Қоида, Давлати исломӣ ва даҳҳо созмони дигар ҳастанд, ки дар якҷоягӣ як равияи байналмилалии террористии исломии ҷаҳониро ташкил медиҳанд. Ниҳоят, иттилоотонии куллӣ ва афзоиши арзиши ҳаёти инсон дар саросари ҷаҳон ҳамлаҳои террористиро алайҳи аҳолии осоишта ба як воситаи пурсамари фишор ба роҳбарияти сиёсӣ, бесуботии сиёсӣ ва тарсонидани аҳолӣ табдил додааст.

Терроризми байналмилалӣ аз рўи хусусият ва моњияти фаъолияташ аз терроризми миллии асрњои 19 ва 20 хеле фарқ мекунад. Аввалан, ҳадафҳои он хусусияти фаромиллӣ ва глобалӣ доранд. Ҳадафи аксарияти кулли сохторҳои байналмилалии террористии исломӣ на ба даст овардани истиқлолият ба ин ё он халқ ва на тағйири режими ҳоким дар як кишвар, балки паҳн кардани исломи радикалӣ дар саросари ҷаҳон, таъсиси «хилофати ҷаҳонӣ» мебошад. Ин фарқи куллии байни терроризми муосири байналмилалӣ ва фаъолияти созмонҳои террористии баскӣ ё Ирландияи Шимолӣ дар асри 20 мебошад.

Сониян, василаи асосии терроризми байналмиллалии муосир на куштори ҳадафмандонаи сиёсатмадорон, мансабдорони давлатӣ ё мухолифони идеологӣ, балки қатли ҳарчи бештари мардуми бегуноҳ, аз ҷумла мусулмонон (аксарияти мутлақи қурбониёни ҳамлаҳои террористӣ дар Афғонистон, Сурия, Лубнон, Ирок — мусулмонон). Ин зуњуроти асосии табиати ғайриинсонии ў аст ва аз ин рў, вай бадахлокист ва аз њеч нуқтаи назар њак баровардан мумкин нест.

Сеюм, бар хилофи созмонҳои мутамаркази террористии қарнҳои 19 ва 20 терроризми муосири байналмилалӣ характери парокандаи шабакавӣ дорад ва буридани сари созмонҳои алоҳида боиси нест шудани хатар мегардад. Иштирокчиёни сохторҳои террористии муосири байналмилалӣ одамоне мебошанд, ки аз кишварҳои гуногун аз ҳар ҷо маблағ ва силоҳ гирифта, ақидаҳои ифротгароёнаи худро боз дар тамоми ҷаҳон паҳн мекунанд. Маҳз ба ҳамин падидае, ки Тоҷикистон дар нимаи дуюми солҳои 90-ум рӯбарӯ шуд ва то имруз муборизаро давом дода истодааст.

Дар солҳои 90-ум муттаҳидшавии сохторҳои авбошӣ, мисолҳои тасвирӣ терроризми байналмилалӣ.- дар Қафқози Шимолии Русия. Аз хориҷи кишвар як сели ҷангҷӯён ва раҳбарони онҳо (масалан, Хаттоб), адабиёти ифротӣ ва пул ба он мерехт. Ҷангҷӯёни маҳаллӣ дар урдугоҳҳои тамринии Ал-Қоида дар Афғонистон ва дигар кишварҳо таълим гирифта, бо ҷунбиши террористӣ ва ғайриқонунии Толибон робита барқарор карданд. Натиҷаи ин ҳамлаи террористон таҳти фармондеҳи Басаев ва Хаттоб ба Доғистон ва як силсила ҳамлаҳои даҳшатноки террористӣ дар саросари Русия буд.

Ҳамлаҳои террористӣ дар Ню-Йорк ва Вашингтон дар 11 сентябри соли 2001 ниҳоят таваҷҷуҳи заруриро ба хатари терроризми муосири байналмилалӣ ҷалб карданд. Он ҳамчун як таҳдиди ҷаҳонӣ эътироф шуд, на масъалаи кишварҳои алоҳида буд. Ҳамзамон бераҳмии даҳшатовар ва зиддиинсонии террористони байналмилалӣ – зӯроварии оммавӣ алайҳи мардуми осоишта, ки аксар вақт ба сиёсат рабте надоранд, як консенсуси умумиҷаҳонӣ оид ба терроризми байналмилалиро ҳамчун як бадии мутлақ дар ҳамон сатҳе, ки дар баробари чунин амалияҳо геноцид ё тозакунии этникй ба вуҷуд овард.

Асророва М.А. – Мудири шўъбаи магистратураи ДДҲБСТ