Изҳори андеша ба мақолаи С.Ятимов «Ба дониш гарою бад-ӯ шав баланд», рӯзномаи «Ҷумҳурият», №223 (25086) аз 07.11.2024

Мақола ба аҳамияти илму дониш ва маориф барои арзишҳои истиқлолият, озодӣ ва дигар арзишҳои миллӣ бахшида шудааст. Муаллиф бо истинод ба суханронии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои муаззами миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид мекунад, ки танҳо тавассути таҳсилоти олӣ метавон мафҳумҳое чун давлатдорӣ, фарҳанг ва таърихро воқеан қадр кард ва ҳифз кард. Илмро дар ин раванд воситаи асосӣ дида, дар ташаккули шуури ҷамъиятӣ ва қабули қарорҳои барои давлат муҳим нақши асосӣ доштани онро қайд мекунад.
Мақола ба аҳамияти илм ва дониш дар ҳаёти инсон ва ҷомеа бахшида шудааст. Муҳимтарин паёми мақола ин аст, ки илм ва маърифат барои рушди шахсият ва ҷамъият ва инчунин давлатдорӣ зарур ҳастанд.
Дар мақолаи С.Ятимов нишон дода шудааст, ки илму маърифат танҳо як восита барои фаҳмидани олам ва муҳити атроф нест, балки унсури муҳими фаъолияти иҷтимоӣ ва сиёсӣ аст. Инчунин, таъкид мекунад, ки илм метавонад роҳи наҷот ва рушди ҷамъият бошад, зеро танҳо бо воситаи илмомӯзӣ, инсон метавонад аз хаёлҳо ва олами хаёлӣ берун равад ва ба воқеият бирасад.
Дар мақола муаллиф бо шеваи тафсирӣ ва таҳлилӣ оид ба мақоми илм ва маърифати иҷтимоии ҷомеа пешниҳод мекунад, ки илму маърифат на танҳо ба афкори фалсафӣ ё илмҳои табиӣ мутааллиқ аст, балки барои дарки равандҳои сиёсӣ ва иҷтимоии ҷамъият низ зарур аст. Истифодаи илм ва дониш дар омӯзиши ҳақиқати воқеӣ ва қабули қарорҳо дар ҷамъият мантиқан муҳим аст. Илм роҳнамои дуруст барои амалҳои шахсият ва ҷомеа мебошад.
Танҳо бо ёрии илму таҳқиқот метавон ба натиҷаҳои дуруст расид ва масъалаҳои ҷомеаро дуруст ҳал кард. Мақола ба таври амиқ ба аҳамияти илму дониш, хирад ва маърифат дар зиндагии инсон ва ҷомеа ишора мекунад. Илм ва маърифат на танҳо дарк кардани воқеият, балки роҳнамоии одамон барои ба ҳадафҳо расидан, рушд ва беҳбудии ҷомеа мебошад. Мақола инчунин ба таърих ва олимони гузашта ишора мекунад, ки барои рушди илмию маърифатии ҷавонон зарур аст.
Дар мақола шарҳ дода мешавад, ки ба инсон барои интихоби роҳи дурусти ҳалли масъалаҳои ҷамъиятӣ ва иҷтимоӣ, илм ёрӣ медиҳад. Асосгузори таълимот ва афкори фалсафии зиёда аз ҳазорсолаи гузашта, аз ҷумла фарзонагони илм ва адабиёти форсу тоҷик, назарияи ахлоқӣ ва маънавии донишро ҳамчун яке аз унсурҳои муҳими рушд ва некӯаҳволии шахс ва миллат таъриф додаанд.
Ба ёд овардани ақидаи шахсиятҳои бузург, ки донишро ҳамчун воситаи муҳим барои рушди шахсият ва таъмини амнияти ҷомеа медонанд, метавонад кӯмак кунад. Бузургон, аз қабили Рӯдакӣ ва Фирдавсӣ, таъкид намудаанд, ки шахс бояд ҳамеша дар ҷустуҷӯи дониш бошад, ки на танҳо ҳамчун восита барои рушди худ, балки ҳамчун омили таҳкими арзишҳои фарҳангӣ ва маънавии ҷомеа бошад.
Ин мазмун бори дигар марзи фаҳмиши раванди таълими илмиро ба ҷомеа ва шахс пур мекунад, ки чун “каломати равшан” дар дарки ҳақиқатҳои зиндагӣ, манбаъҳои маърифат ва нишонаҳои ахлоқию фарҳангӣ ҷудо намешаванд.
Дар мақолаи С.Ятимов мақсади илму маърифати ҷомеа ва аҳамияти умумии он барои рушди иҷтимоиву иқтисодӣ ба таври амиқ баррасӣ гардидааст. Аҳамияти дониш ва илм ҳамчун унсури бунёдии рушди шахсият, суботи иҷтимоӣ ва шукуфоии миллӣ таъкид шудааст. Дониш ҷузъи ҷудонашавандаи шаъну шарафи инсон дониста шуда, дар худшиносӣ ва ташаккули арзишҳои ахлоқӣ нақши асосиро мебозад.
Муаллиф ба он ки бузургии илму дониш бевосита ба бузургии Ватан ва фардои он майл дорад, таваҷҷуҳ намуда, таъкид кардааст, ки танҳо тавассути дониш пешрафти миллат ва бақои давлат таъмин мешавад.

Хоҷаева Дилрабо Абдусамадовна,

доктори илмҳои иқтисодӣ, декани факултети

 технологияҳои инноватсионӣ ва баҳисобгирии бухгалтерӣ ДДҲБСТ 

ш. Хуҷанд. Тел.: (+992) 92-800-04-05; e-mail: dilrabo.hodjaeva@mail.ru.