РАДИКАЛИЗАТСИЯ ТАВАССУТИ ИНТЕРНЕТ: ТАҲДИДҲО ВА РОҲҲОИ МУБОРИЗА
Радикализатсия тавассути интернет яке аз ҷиддитарин ва босуръат рушдёбандаи мушкилоти терроризми замони муосир мебошад. Интернет ба ташкилотҳои террористӣ воситаи қавӣ барои тарғибот, ҷалб, омӯзиш ва ҳамоҳангсозии ҳамлаҳо фароҳам меорад. Террористон аз шабакаҳои иҷтимоӣ ва форумҳо истифода мебаранд, то саҳифаҳо, гурӯҳҳо ва каналҳо эҷод кунанд, ки идеологияи экстремистиро паҳн карда, тарафдорони навро ҷалб мекунанд. Видеороликҳо, подкастҳои аудиоӣ ва мақолаҳо нақши муҳим дар таъсири эҳсосӣ ва равонии аудитория мебозанд. Тамоси мустақим тавассути паёмрасонҳо ба террористон имкон медиҳад, ки аъзоёни навро ҷалб кунанд ва ба онҳо саргузаштҳо ва маънои зиндагӣ ваъда диҳанд. Ғайр аз ин, дар интернет курсҳо ва дастурҳои онлайнӣ оид ба сохтани дастгоҳҳои тарканда ва гузаронидани ҳамлаҳо дастрасанд, ва гурӯҳҳои махфии рамзгузоришуда барои банақшагирӣ ва ҳамоҳангсозии амалҳо истифода мешаванд.
Мушкилоти асосии радикализатсия тавассути интернет иборатанд аз номаълумӣ ва оммавӣ, ки муайян ва ба ҷавобгарӣ кашидани террористонро душвор месозад. Технологияи пешрафта, ки бо истифодаи рамзгузорӣ ва VPN марбут аст, мониторинг ва пешгирии фаъолиятҳои террористиро мураккаб мекунад. Саволҳои ҳуқуқӣ ва ахлоқӣ низ монеаи ҷиддӣ мебошанд, зеро зарур аст, ки байни амният ва озодии сухан тавозун дошта бошем. Қонунгузорӣ ва сиёсати байналмилалӣ фарқ мекунанд, ки ҳамкориро душвор мекунад.
Барои мубориза бо радикализатсия тавассути интернет чандин тадбирҳо лозим аст. Системаҳои автоматӣ ва гурӯҳҳои таҳлилгар барои мониторинг ва таҳлили контент заруранд. Ҳамкорӣ бо ширкатҳои технологӣ имкон медиҳад, ки маводҳои экстремистӣ зудтар нест карда шаванд ва таҳияи стандартҳо ва тартиботи умумии байналмилалӣ самаранокии ин чораҳоро баланд мебардорад. Барномаҳои таълимӣ ва контртарғибот ба ҷомеа дар бораи хатарҳо маълумот дода, роҳҳои алтернативӣ пешниҳод мекунанд. Ҳамкории байналмилалӣ дар табодули маълумот ва гузаронидани амалиётҳои муштарак низ омили муҳим мебошад.
Дар раванди мубориза бо радикализатсия тавассути интернет, системаҳои автоматии мониторинг ва таҳлил нақши асосӣ мебозанд. Ин системаҳо метавонанд бо истифода аз алгоритмҳои омӯзиши мошинӣ контентҳои экстремистиро шиносанд ва таҳлил кунанд. Гурӯҳҳои таҳлилгар, ки аз мутахассисони амниятӣ ва технологӣ иборатанд, метавонанд маълумоти ҷамъоваришударо таҳлил карда, барои пешгирии ҳамлаҳо чораҳои зарурӣ андешанд. Ҳамкорӣ бо ширкатҳои технологӣ низ муҳим аст. Ширкатҳо бояд сиёсати қатъии зидди террористиро қабул кунанд ва бо мақомоти қудратӣ ҳамкорӣ кунанд, то контентҳои экстремистӣ зудтар аз интернет хориҷ карда шаванд. Инчунин, таҳияи стандартҳои байналмилалӣ ва тартибот барои мониторинг ва таҳлили контентҳо самаранокии мубориза бо радикализатсияро афзоиш медиҳад.
Барномаҳои таълимӣ ва контртарғиботӣ низ нақши муҳим мебозанд. Тавассути ин барномаҳо, ҷавонон ва аҳолии умумӣ метавонанд дар бораи хатарҳои радикализатсия ва роҳҳои муҳофизат аз он маълумот пайдо кунанд. Контртарғибот, ки идеяҳои экстремистиро инкор мекунад ва ба ҷавонон алтернативҳои мусбат пешниҳод мекунад, метавонад ба коҳиш додани ҷалби ҷавонон ба гурӯҳҳои террористӣ кӯмак кунад.
Ҳамкории байналмилалӣ низ омили муҳим мебошад. Тавассути табодули маълумот байни кишварҳо ва гузаронидани амалиётҳои муштарак, мумкин аст, ки террористонро ба ҷавобгарӣ кашид ва амниятро дар миқёси глобалӣ таъмин кард. Бо ин роҳ, радикализатсия тавассути интернет таҳдиди ҷиддӣ ба амнияти ҷаҳонӣ дорад. Барои муборизаи самарабахш бо он муносибати комплексӣ, ки чораҳои техникӣ, ҳуқуқӣ ва таълимиро дар бар мегирад, инчунин ҳамкории фаъоли байналмилалӣ зарур аст. Ин имкон медиҳад, ки таъсири ташкилотҳои террористӣ дар фазои рақамӣ коҳиш ёфта, амнияти ҷомеа таъмин гардад.
Дотсент Мухамедова Ш.Ф.